02 Aralık 2025 Salı
ÜNİVERSİTE TEŞKİLAT BİRİMİ ADNAN YILMAZBAŞ’A EMANET
MİLLİ DAYANIŞMA, KARDEŞLİK VE DEMOKRASİ KOMİSYONU
PANDEMİ SONRASI KALP KRİZLERİ: BİLİM KONUŞMALI, KURUMLAR SUSMAMALI
ZORUNLU GÖÇÜN AİLE ÜZERİNDEKİ GİZLİ YIKIM ETKİSİ..
Kirli siyaset ne mi?
GÖRÜNMEK Mİ, HİSSETMEK Mİ?
News
En son ne zaman gerçekten iyi hissettiğiniz için ‘nasılsın?’ sorusuna ‘iyiyim’ cevabını verdiniz? Çağımızda öylesine kalıplaşmış ki iyiyim cevabı, bir başka cevaba nasıl tepki verileceğini kestiremiyoruz. Çünkü toplum olarak kırılganlığa alan açmayı değil, direnci alkışlamayı öğrendik. Bu öğrenilmişliğin getirisi olarak içimizi açtığımızda yargılanmaktan, “negatif” bulunmaktan, güçsüz görünmekten korkuyoruz.
Çağın dayattığı ‘iyi görünme’ zorunluluğu dünyanın en sessiz baskılarından biri haline geldi. Fark ediyor musunuz, sosyal medyada herkes mutlu. Kimimiz çalışıyor, kimimiz evde, kimimiz okulda… Hepimizi ortak noktada buluşturan sosyal medyada çizdiğimiz mutluluk maskesi. Hiçbirimiz ötekinin hayatının perde akasını göremiyoruz. Çünkü yeni toplum dayatmasına göre hepimiz üretken, güçlü ve mutlu olmalıyız. Bu mutluluğu ve gücü gölgeleyen kaygı, korku, yalnızlık kabul edilemez. Bu zorunluluğun getirisi olarak hepimiz ‘her şey yolunda’ resmi çiziyoruz. Çizdiğimiz resimlerin bizden aldığı ‘kendiliğimizi’ fark edemeden.
Gerçek iyilik, her şeyin yolunda olduğu anlarda değil; yolunda gitmeyenleri fark edip onlara da yer açabildiğimizde başlar.
Keder de insana aittir, öfke de, yorgunluk da. Duyguların çeşitliliği yaşamın gerçekliğini oluşturur. “İyi görünme” çabası ise bu çeşitliliği silip, bizi tek bir renge hapsetmeye başlar. Oysa insan tek renkten ibaret değildir. Belki de artık “her şey yolundaymış gibi” görünmek yerine, “bugün iyi değilim” diyebilmek gerekir. Çünkü bu cümle zayıflık değil, samimiyetin ifadesidir. Kırılganlığımızı saklamak yerine kabul ettiğimizde, başkalarıyla değil, önce kendimizle yeniden bağ kurarız.
Ve belki o zaman fark ederiz ki, “her şey yolunda değil” diyebilmek bile, aslında iyileşmenin ilk adımıdır.
İyileşme bazen büyük değişimlerle değil, küçük dürüstlüklerle başlar.
Kendimize, “İyi görünmeye çalışmıyorum, sadece kendim olmaya çalışıyorum” diyebildiğimiz gün, yükümüz biraz daha hafifler.
Bugün, kendinize bir an durup sorun:
Gerçekten iyi misiniz, yoksa yalnızca iyi görünmeye mi çalışıyorsunuz?
News
Bazı yaralar ne morluk bırakır ne de yara bandı ister. Ama derinlerde bir yerlerde hep kanar. Duygusal ihmal, işte tam da böyle bir yaradır. Çocuklukta yaşanır ama yankısı yetişkinliğe kadar sürer.
Duygusal ihmal, çocuğun fiziksel olarak ihtiyaçlarının karşılanmasına rağmen, duygusal gereksinimlerinin — sevgi, ilgi, kabul, anlaşılma — yeterince karşılanmaması durumudur. Anne-baba çocuğun karnını doyurur, üstünü başını temiz tutar; fakat kalbine dokunmayı unutur. “Seninle gurur duyuyorum” demez, “Üzgün olduğunu görüyorum” demez, “Anlıyorum” demez. Böyle büyüyen bir çocuk, zamanla duygularını bastırmayı öğrenir. Çünkü hissetmek acı verir.
Yetişkin olduğunda ise bu bastırılmış duygular başka biçimlerde kendini gösterir:
Bağ kurmakta zorlanır, sürekli onay arar, ya da tam tersine kimseye ihtiyaç duymuyormuş gibi davranır. Çünkü içten içe, “Ben hissetsem de kimse fark etmez” inancını taşır.
Oysa bir çocuğun duygusal olarak görülmeye, duyulmaya ve anlaşılmaya ihtiyacı vardır. “Ne hissettiğini bilmeye hakkın var” diyebilen bir ebeveyn, çocuğun kendilik değerinin temelini atar.
Bugün birçok yetişkin, çocukluğundaki duygusal ihmali fark ettiğinde büyük bir şaşkınlık yaşar:
“Bana hiç kötü davranmadılar ama neden hâlâ içimde bir boşluk var?”
İşte o boşluk, görülmeyen o küçük çocuğun sesidir.
Belki de artık yetişkin olarak o çocuğu fark etmenin, ona “Seni görüyorum” demenin zamanı gelmiştir. Çünkü duygusal ihmalin panzehiri, fark edilmek ve kabul edilmektir.
Ne geçmişi değiştirebiliriz, ne de yaşanmamış sevgiyi geri getirebiliriz.
Ama kendimize göstereceğimiz şefkatle, o yarayı yavaş yavaş iyileştirebiliriz.
News
Yapay Zekânın (YZ) ve dijital asistanların hayatımıza kattığı en büyük konfor, şüphesiz bilişsel yükümüzü hafifletmek oldu. Eskiden saatler süren bilgi toplama, karar analizi ve planlama süreçleri şimdi birkaç saniyeye iniyor. Bir toplantı özetleniyor, e-postalar otomatik taslaklanıyor, en iyi rota hesaplanıyor. Fakat teknoloji artık sadece günlük yaşamımızı kolaylaştıran bir araç değil; düşünme biçimimizi, ilişki kurma şeklimizi ve duygularımızla olan temasımızı da dönüştüren bir güç haline geldi. Hesap yapabilen, bilgi toplayabilen sistemler bugün artık “bizi” anlamaya, duygularımızı çözümlemeye, hatta davranışlarımızı tahmin etmeye başladı. Peki bu durum, insana özgü en önemli becerilerden biri olan duygusal zekâmızı nasıl etkiliyor?
Duygusal zekâ, duygularımızı fark edebilme, onları yönetebilme, başkalarının duygularını anlayabilme ve sağlıklı ilişkiler kurabilme becerisidir. Bu beceri; empatiyle, yüz yüze iletişimle, göz temaslarıyla, ses tonundaki küçük değişimleri fark etmekle gelişir. Yani duygusal zekâ “yaşanarak” öğrenilir.
Ancak son yıllarda giderek daha fazla insan, bu deneyimi ekranlar üzerinden yaşamaya başladı.
Artık birine sevincimizi anlatmak için onunla buluşmuyor, bir emoji gönderiyoruz. Üzüntümüzü ifade etmek için gözyaşı dökmek yerine, “üzgünüm” yazmakla yetiniyoruz. Ve belki de en dikkat çekici olanı, duygularımızı anlamak için bile yapay zekâya danışıyoruz.
Bu durum, görünürde zaman kazandırıyor. Ama aslında duygularla aramıza görünmez bir mesafe koyuyor. Çünkü bir ekran, ne kadar akıllı olursa olsun, karşınızdaki insanın gözündeki ışıltıyı, sesindeki titremeyi, kalbindeki duyguyu taşıyamaz.
Duygusal zekâ, dijitalleşen dünyada en çok ihtiyaç duyduğumuz becerilerden biri. Çünkü bilgiye erişim hızlanıyor ama anlam verme becerimiz geriliyor. Bir cümleyi anlamak kolay ama o cümlenin arkasındaki duyguyu hissetmek zaman istiyor. Yapay zekâ ne kadar gelişirse gelişsin, bir çocuğun sarılmasının sıcaklığını, bir dostun bakışındaki güveni veya bir sevdiğinin sesindeki titremeyi hissedemez. İşte bu yüzden, teknolojinin içinde kaybolmadan, insan kalabilmenin yollarını aramalıyız.
Kendimize zaman zaman sormamız gereken soru şu: Yapay zekâ bizi daha “akıllı” yaparken, acaba bizi daha “duyarsız” mı yapıyor?
Ve belki de en önemlisi:
Biz hâlâ kendi duygularımızın farkında mıyız, yoksa onları da algoritmalara mı emanet ettik?
News
Bazı çocuklar yetimdir, bazı çocuklar ise kâğıt üzerinde “yetim” görünmezler ama kalben öyledirler.
Anne ya da babası hayatta olsa da, duygusal olarak yalnız bırakılmış, görünmeyen, duyulmayan çocuklardır onlar. Biz onlara “sosyal yetimler” diyoruz. Okula giderler, gülümserler, oyun oynarlar… Ama içlerinde kocaman bir eksiklik taşırlar. Sosyal yetimlik tam da bu noktada başlıyor: Sevginin, ilginin, aidiyetin eksikliğinde…
“Ka154 Birlikte Büyümek Projesi” işte tam da bu görünmeyen çocuklara ışık tutmak için yola çıktı.
Üç ayaktan oluşan bu geniş kapsamlı proje, yalnızca çocukları değil, onları çevreleyen toplumsal yapıyı, politikaları ve farkındalığı da odağına aldı.
Hatay, Ankara ve Çanakkale’de yürütülen bu süreçte, her şehir bizlere farklı bir pencere açtı.
Hatay’da, savaşın ve yoksulluğun içinden gelen çocukların hikâyeleriyle karşılaştık.
Yıkılmış evlerin ardında ayakta kalmaya çalışan küçük kalplerin sessiz gücünü gördük.
Ankara’da, kurumların ve politikaların çocuklara nasıl dokunduğunu, bazen nasıl ulaşamadığını analiz ettik. Nihayetinde, Çanakkale’de tüm bu deneyimleri bir araya getirip “ne yapabiliriz?” sorusuna yanıt aradık. Projemizin zirvesinde, yani Çanakkale etabında, Hatay ve Ankara’da elde edilen verileri değerlendirdik, analiz ettik.
Bu çıktılar ışığında, yetim ve sosyal yetim çocuklara nasıl daha iyi destek olunabileceğini tartıştık.
Atölyelere katıldık, fikir ürettik, bir arada düşündük. Son gün ise, elde ettiğimiz çıktılara dayalı olarak hazırladığımız eylem planlarını, Çanakkale İl Aile ve Sosyal Hizmet Müdürü Ali Bey’e sunduk ve bu anlamlı yolculuğu tamamladık.
Bu süreç bize bir kez daha gösterdi ki, bir çocuğun yalnızca fiziksel ihtiyaçlarını karşılamak yeterli değil.
Bir çocuğun sesi duyulmadığında, duyguları görülmediğinde, o çocuk bir anlamda “sosyal olarak yetim” kalıyor.
O yüzden “Birlikte Büyümek” sadece bir proje değil, bir farkındalık hareketiydi.
Toplum olarak duymayı, görmeyi, anlamayı ve birlikte iyileşmeyi öğrenmemiz gerektiğini hatırlattı bize. Çünkü bizler ancak birlikte büyüdüğümüzde, birlikte iyileştiğimizde güçlü olabiliriz.
Belki her birimiz bir çocuğun hayatına dokunamayız; ama her birimiz farkında olarak bir toplumu değiştirebiliriz. Onu fark etmekle, anlamakla, onun için düşünmekle bile bir şeyler değişir.
Çünkü farkındalık, iyileşmenin ilk adımıdır.
News
Ergenlik dönemi, birçoğumuzun hafızasında karışık duygularla yer eder. Ne tam çocuk, ne tam yetişkin olabildiğimiz; anlaşılmadığımızı hissettiğimiz bir zaman dilimidir. Bugün ebeveynler de benzer bir yerden sesleniyor: “Çocuğum birden değişti, artık söz dinlemiyor.”
Oysa bu dönemdeki “asi tavırlar”, çoğu zaman bir başkaldırı değil, bir arayıştır: “Ben kimim?” sorusuna cevap arayışıdır.
Ergenlik, bireyin kimliğini oluşturduğu kritik bir dönemdir.
Psikolog Erik Erikson’a göre bu evrenin temel gelişim görevi “kimliğe karşı rol karmaşasıdır”.
Yani genç, “Ben kimim, neye inanıyorum, nasıl biri olmak istiyorum?” sorularına yanıt arar.
Bu yanıt arayışı çoğu zaman, ebeveynle çatışmalar, sınır denemeleri ve duygusal iniş çıkışlarla kendini gösterir. Çünkü genç, artık ebeveyninin gölgesinde kalmak değil, kendi sesini bulmak ister.
Burada ebeveynin tutumu belirleyici olur.
Sınır koymak önemlidir; ama bu sınır, baskı değil rehberlik taşımalıdır.
“Ben senin yanındayım ama senin yerini senin adına seçmem” diyebilmek, sağlıklı bir ebeveynlik yaklaşımıdır.
Çünkü ergenin kimlik inşası, kendi kararlarını deneyimleme fırsatıyla güçlenir.
Ergenin asi davranışları, bir tehdit değil, bir gelişim sinyalidir.
Bu davranışlar; özerklik, kimlik ve aidiyet duygusunun temellerini oluşturur.
Ebeveynlerin görevi, bu süreci sabırla ve anlayışla desteklemektir.
Her genç, sınırlarını zorlayarak büyür.
Ve bazen “karşı gelen” bir genç, aslında sadece “kendi yolunu çizmeye” çalışıyordur.
Unutmayalım ki asilik geçer, ama o dönemde hissedilen anlaşılmama duygusu iz bırakır.